İŞLETME TERİMLERİ
İşletme: Hizmet veya mal üretiminde bulunan ve gereksinmelerin karşılanmasında doğrudan ya da dolaylı katılan her iktisadi kuruluşa işletme denir. Günümüzde, ülkemizdeki matbaa işletmelerinde net bir uzmanlaşma olmamakla birlikte, gelişmiş ülkelerde baskı türlerine, üretim çeşitlerine ya da büyüklüklerine göre uzmanlaşmıştır.
Özel İşletmeler: Mülkiyet bakımından bir şahsa veya şahıslara ait olan işletmelere denir.
Devlet İşletmeleri: Mülkiyeti devlete ait olan işletmelerdir. Doğrudan ya da dolaylı olarak devlet tarafından yönetilirler.
Limited Şirket: İki veya daha fazla kişi tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulup, ortaklarının sorumluluğu koymayı yüklendikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli olan ortaklıktır. Anonimdeki gibi hisse senedi çıkarılmaz. Genellikle aile kuruluşlarıdır.
Holding Şirketleri: Holding birden fazla yavru ortaklığa sahip olan, gerektiğinde onların yönetimlerine karışan bir ana ortaklıktır.
Üretim: Az bulunan şeylerin mal ya da hizmet olarak çoğaltılmasıdır. Bir şeyin yararını ya da niceliğini çoğaltmaktır.
Planlama: Neyin nasıl, ne zaman, nerede, kim tarafından, ne ile ve hangi düzeyde yapılacağının saptanması ve açıklanması.
Üretim Planlaması: Talep ile tesislerin kapasite ve teknik olanakları arasında denge kurulmasıdır.
Denetleme: Yapım evresindeki çalışmaların ve bu çalışma sonuçlarının plan, program, buyruk, yönerge ve diğer koşullara uygun olup olmadıklarını çeşitli metodlarla incelemek veya soruşturmak.
Üretim Araçları: Devamlı ya da geçici olarak mal ya da hizmet üretmek için üretim de bulunan bir işletmenin yararlandığı her cins madde ve işçi emeklerine denir.
Ana Mal (Sermaye) : Bir işletme bünyesinde, işletmenin amacına ve üretim çalışmalarına uygun olarak bir araya getirilmiş olan üretim araçlarının tümüne denir.
-Durağan Ana Mal: Başka bir şekil almayıp olduğu gibi kalan ve yalnız bir üretim devresinde değil, sürekli üretim devrelerine katılan ana mal öğeleridir. Makineler, binalar, toprak, taşıt araçları, çeşitli eşyalar ve tesisat vb.
-Oynak Ana Mal: Bir üretim devresine katılan ve üretim sonunda yapılmış hale gelen ya da yapılmışın içinde yer alan ana mal öğeleridir. Ham ve yarı üretilmiş maddeler, alacaklar, kasa mevcudu, kağıt, mürekkep vb.
Hasılat: İşletmecilikte, yapılan giderlerle elde edilen ürünlerin ve diğer bütün varlıkların getirdiği girdilere denir.
MALİYET TERİMLERİ
Maliyet: Üretim faktörlerinin ( Hammadde, işgücü, sermaye) üretime katılmalarından dolayı ödenen katılım paylarının parasal ifadeleridir. Diğer bir ifadeyle hammaddenin mamul hale gelebilmesi için yapılan masrafların yekününe maliyet denir.
Maliyet Tahmini: Yapılacak bir işin maliyetini tahmin edebilmek için o işe gidecek malzeme, dizgi, tasarım, tarama, film, montaj, ozalit, kalıp, baskı, baskı koruma ve cilt işleri yönünden tahlil edilmelidir. Bu tahlilleri yaparken baskı makinesinin ebadını, kağıdın gramajını, cinsini, baskı şeklini ve buna benzer durumlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Ön Maliyet: Ön maliyet siparişin üretiminden önceki tahmini maliyettir. Bununla belirli siparişin kaça mal olacağı tespit edilir. Bu tespit daha sonra müşteriye yapılacak teklife esas teşkil eder. Gerçek anlamda ve müşteriye karşı kesinlik arz eden bir teklifin yapılabilmesi için maliyet fiyatlarına ( kalıp, film, montaj, cilt, mücellit, kırım. ) ihtiyaç vardır. Ön maliyet çıkarmakla görevli kişi teknolojik bilgi ve çalışma kapasitesini iyice tanımalıdır. Ön maliyet bulunduğunda bunun üzerine işletmenin karıda eklenerek teklife yazılacak fiyat bulunmuş olur.
Son Maliyet: Son maliyet üretimden sonrasıyla ilgili bir hesaplama türüdür. Amaç başarının ne olduğunu tespit etmek veya sonucu eleştirmektir. Başarı siparişten alınan para ile son maliyetin karşılaştırılmaları sonucu ortaya çıkar ve böylece bakiye siparişle ilgili kazanç veya kaybı belirlemiş olur.
Sipariş Maliyet Sistemi: Aynı özellikleri taşımayan mamullerden farklı zamanlarda belirli miktarlarda üreten işletmelerde uygulanan maliyet sistemidir. Üretim tekniklerinin özelliğinden dolayı matbaa işletmelerinde uygulanan maliyet sistemi sipariş maliyet sistemidir.
Fiyat: Bir malın para olarak değerine fiyat denir. Maliyeti çıkarılan ürünün üzerine işletmenin karıda eklenerek o ürünün fiyatı bulunur.
Kar: Ticarette sağlanan kazanç ya da paradır. Kar oranı işletmecinin öngörümü ve tutumuna ait bir olaydır. Çünkü piyasa koşullarını, işin önemine, ivediliğine, çalışma tipine ve başka işletmelere girişine, rekabete göre bu oran değişebilir.
Ücret: İşletmeler işgücüne, üretime katılım payı olarak bir karşılık vermek zorundadırlar. Çok genel anlamıyla verilen bu para ücret olarak nitelendirilir. -Belli bir zaman süresi içinde ( gün, hafta ) yapılan hizmet karşılığında elde edilen toplam kazanca ücret denir. Devlet memurları kanununa bağlı olarak çalışanların aldıkları karşılığa maaş, iş kanununa bağlı olarak çalışanların aldıkları karşılığa ücret denir.
Ücret sistemi 3’e ayrılır.
- Zaman Ücreti
- Parça Ücreti
- Primli ücret
Matbaalarda Kullanılan Bazı Matbu Evrak ve Kullanım Amaçları
Malzeme Sipariş Formu: Matbaa’ya alınan her iş sıra numarasıyla kaydedilir. Böylece yıl sonunda ne kadar iş alındığı ve bunların tutarının ne kadar olduğu bir anda anlaşılır. Maliyetin tam ve doğru çıkarımı işletmeyi kara götürür. Yapılan işten zarar etmemek için Malzeme Sipariş Formu kullanılır.
Ambar Stok Kartı: Ambardaki malzemelerin kullanımından sonra ambarda o malzemelerden ne kadar kaldığını belirlemek veya malzemenin fiyatını belirlemek için kullanılır.
Günlük İş Kartı: Üretimin planlanması için " Günlük İş Kartı " düzenlenir. Bu kartta hangi işin hangi makinede ve ne kadar sürede yapılacağı ayrıntıları ile belirlenir. Böylece hem matbaadaki işlerin düzenli bir şekilde çıkması sağlanır, hem de personelin daha verimli çalışması sağlanır.
Maliyet Formu: Maliyet formunda işin yapılabilmesi için yapılan tüm harcamalar yazılır. Bu suretle işin kaça mal olacağı bilinir. Hazırlanan bu maliyet formu ile işin ebadı, kullanılacak kağıt cinsi, baskı çeşidi hakkında, grafik, film, montaj ve kalıp miktarı, mücellit, lak, selofan, baskı gibi giderlerin yanında nakliye maliyeti belirtilir. Böylece eksiksiz bir fiyat çıkarılmış olur ve matbaanın zarar etmesi önlenmiş olur. Sipariş maliyet sisteminde sürekli fiyatlandırmalar olacağından büyük matbaalarda maliyet programları kullanılır.
İş Zarfı (iş emri): Her işletme iş zarfını kendi bünyesine ve iş türüne göre düzenler. İş zarfının temel işlevi, üretim programına göre, işin uğrayacağı her serviste çalışanların iş hakkında temel bilgileri alması ve işletmece belirtilen temel ölçütler konusunda haberdar edilerek üretim standartlarının dışına çıkılmasını önlemektir. Böylece hem çıkan bütün işlerin kalitesi standartlaşmış olur, hem de matbaanın zarar etmesi önlenir.
Fason İş Formu: Fason iş, matbaadan matbaaya gelen sipariş herhangi bir matbaanın kendi üretimi içerisinde çözümleyemediği bir işin tamamının veya bir kısmının başka bir matbaa işletmesine devredilmesi halidir. Fason iş formu iki nüsha halinde düzenlenir. Birisi işi veren matbaada kalır, diğeri ise iş ile birlikte işi alan matbaaya gider. Bu şekilde olmasının nedeni ise bir hata meydana geldiği zaman, bu hatanın hangi matbaadan kaynaklandığını bulmaktır.
Baskı Makineleri İş Takip Formu: Bu form işin hangi makinede basıldığı ve ne zaman başlayıp ne zaman bittiği hakkında bilgi verir. Günümüzde büyük matbaalarda iş takip formunun yanı sıra üretim programlarıda kullanılmaktadır.
KALİTE SİSTEMİ

Kalite: Bir ürün ya da hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerin toplamıdır.
- Kalite, bir mal yada hizmetin tüketicinin isteklerine uygunluk derecesidir.
- Kalite, bir mal yada hizmetin belirli bir gerekliliği karşılayabilme yeteneklerini ortaya koyan karakteristiklerinin bütünüdür.

Kalite Güvencesi: Ürün ya da hizmetin kalite için belirlenmiş gerekliliği karşılanmasında yeterli güveni sağlayacak planlı ve sistematik çalışmaların toplamıdır.
ISO 9000: İşletmenin koşullarına uygun bir Kalite Güvence Sistemi ( KGS ) geliştirilmesinde ve bir başka organizasyonun KGS’nin değerlendirilmesinde esas olarak kullanılabilecek bir modeldir. Bu model uygulandığı işletmeye işlem maliyetlerinin azaltılması, yönetim kontrolünün ve organizasyonun toplam etkinliğinin iyileştirilmesi, daha iyi bir ürün tasarımı yapılması, yeniden işleme ve müşteri şikayetlerinde azalma, verimlilikte iyileşme, işçi-işveren ilişkilerinde darboğazların kaldırılması e iş ortamındaki stresin azaltılması sonucu iyileşmeler yapılması, şirketin kalite kültürünün iyileştirilmesi ile çalışanlarda daha çok iş tatmini ve kalite bilincinin yaratılması, müşterilere karşı işletmenin güveninin artırılması ve dış satımda başarılı olmak için gerekli olan şirket imaj ve itibarını iyileştirme fırsatını verir.
ISO 9001: Bir işletmenin tasarım/geliştirme, imalat veya tesis kurma ile ilgili gereklilikleri tanımlar. 9001 hizmet organizasyonları içinde uygulanabilir özelliğe sahiptir. Standart, işletmenin büyüklüğüne değil, fonksiyonuna bağlıdır.
IS0 9002: Özellikleri daha önceden oluşturulmuş ve onaylanmış tasarımlar doğrultusunda imalat yapan işletmeler için uygundur. Ürün geliştirme fonksiyonu olmayan herhangi bir imalatçı ya da nakliye, ambalajlama, dağıtım ve taşıma gibi işler yapan hizmet firmalarını eğer belgelendirmek istiyorlarsa bu standarda göre geliştirilebilirler.
ISO 9003: Süreçlerin çok basit olduğu ve ürün kalitesinin nihai ürün üzerinde yapılan muayene ve testlerle belirlendiği işletmeler için uygulanabilir.
Kalite El Kitabı: Bir kalite sisteminin oluşturulması ve uygulanmasında kullanılan temel dökümanlardan birisi de kalite el kitabıdır. Kalite el kitabının ilk amacı sistemin uygulanması ve bunun sürekliliğinde kalıcı bir referans olarak hizmet ederken kalite yönetim sisteminin yeterli tanımının yapılmasını temin etmektedir. Kalite el kitabı kapsamında değişiklikler, tadilatlar, revizyon veya ekler yapmak için yöntemler geliştirilmelidir.
MATBAA BASIM SEKTÖRÜ MESLEK GURUPLARI
İşletme Müdürü: Firmanın KGS’ ne göre her türlü işlerinden Genel Müdüre ve Gnl. Mdr. Yrd. Bağlı olarak işletmede son karar merciidir ( Müşterilerle ilişkileri düzenler, maliyet hesabı, malzeme alımı kontrolü, uygun olmayan ürünle ilgili son kararı verir, üretim programları yapar vb. )
Sekreterya: Firmanın her türlü telefon haberleşmesini, yazışmalarını, belgelerini, kargolarını ve diğer haberleşme ( faks, teleks, internet ) işlerini düzenlemekten sorumludur. İşletme müdüründen görev ve yetki alır.
Muhasebe Müdürü: Firmanın mali işlerini ve muhasebe kayıtlarını, yasalara ve gereksinimlere uygun tutmakla görevlidir.
Muhasebeci: Firmanın muhasebe kayıtlarını yasalara ve gereksinimlere uygun tutmakla görevlidir. Muhasebe Müdüründen görev ve yetki alır.
Personel Sorumlusu: Firmanın personel kayıtlarını yasalara ve gereksinimlere uygun tutmakla görevlidir. Muhasebe Müdüründen görev ve yetki alır.
Satın Alma Sorumlusu: Firmanın satın alma faaliyetlerini işletmenin belirttiği ihtiyaçlara göre planlar, uygular. Muhasebe Müdüründen görev ve yetki alır.
Kalite Güvence Sorumlusu: Firmanın KGS’nin işletmeye uygun olarak kurulması çalışmalarını yapmakla görevlidir. İşletme Müdüründen görev ve yetki alır.
Üretim Sorumlusu: Firmanın üretim bölümlerini yönetir. İşletme müdürüne bağlıdır.
Renk Ayrım Operatörü: Firmanın renk ayrım işlerini yapmakla görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Film Çıkış Operatörü: Firmanın film çıkış işlerini yapmakla görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Dizgi Operatörü: Firmanın dizgi işlerini yapmakla görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Montaj Ustası: Firmanın montaj işlerini yapmakla görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Baskı Baş Ustası: Firmanın baskı bölümünü yönetmekle görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Kalıp Ustası: Firmanın montaj bölümünden verilen malzemeyi kalıba çekmekle görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Mücellit Baş Ustası: Firmanın mücellithane bölümünü yönetmekle görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Ofset Baskı Ustası: Firmanın ofset baskı işlerini yapmakla görevlidir. İşletme müdürü ve Üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
Makine Ustaları: Firmanın üretim makinelerini çalıştırmakla görevlidir. İşletme müdürü, üretim sorumlusu ve bağlı oldukları birimin baş ustasından görev ve yetki alırlar.
Şoför: Firmanın motorlu taşıt araçlarını kullanmakla görevlidir. İşletme müdürü ve üretim sorumlusundan görev ve yetki alır.
REKLAM AJANSI ve REKLAM AJANSI MESLEK GURUPLARI
Reklam Ajansı: Bir ürün ya da hizmetin tanıtım faaliyetini yürütecek bilgi ve yeteneğe sahip uzmanların oluşturduğu topluluklardır. Ajanslar, boyut ve hizmet kapasitesi açısından büyük farklılıklar gösterir.
Ajans Yöneticisi: Ajans yönetimi tarafından belirlenen politikaları gerçekleştirmekle yükümlüdür. Birimler arasındaki faaliyetleri koordine eder.
Müşteri Temsilcisi: Müşteri ile ajans arasındaki bağlantıyı kurar. Ajansa karşı müşteriyi, müşteriye karşı ajansı temsil edir. Yeni müşteriler bulur. Yaptığı iş bir tür satıcılıktır. Müşteri temsilcisi müşterilerin faaliyetlerini yakından izlemek durumundadır.
Pazar Araştırma Birimi: Reklamın yöneleceği hedef kitlenin belirlemesine yönelik araştırmaları yürütür. Ürün ya da hizmetin nasıl ve kim tarafından satın alınıp kullanıldığını anket yöntemiyle saptar ve hazırlanacak kampanyanın amaçlarını yakından belirler.
Yaratıcı Grup: Yaratıcı yönetmen ve metin yazarı yaratıcı grubun çekirdeğini oluşturur. Yaratıcı grup, tanıtım faaliyeti ya da kampanyanın ana temasını kavramsal olarak belirler ve yazılı öneriler geliştirir. Yaratıcı yönetmenler genellikle tasarım ya da sanat kökenlidir. Edebiyat, psikoloji ya da sosyoloji gibi alanlarda bilgi ve deneyim kazanmış metin yazarları ise reklamda kullanılacak başlık ve sloganları hazırlar. Geliştirilen öneriler daha sonra müşterilerin onayına sunulur.
Sanat Birimi: Sanat birimi, sanat yönetmeninin denetiminde çalışan, tasarımcı, illüstratör, grafiker, fotoğrafçı ve dizgi operatörlerinden oluşur. Sanat yönetmeni, ajansın yürüttüğü reklam çalışmalarında tasarım ve sanata dayalı çözümlerin tek sorumlusudur. İşi alır, görev bölümü yapar, sanat birimindeki koordinasyonu sağlar ve yapılan çalışmaları denetler. Taslak yapar ve uygulamayı bizzat gerçekleştirir.
Medya Sorumlusu: Reklam ajansı ile iletişim araçları arasındaki koordinasyondan sorumludur. Basın ve yayın organlarında yer ve süre kiralar. Basılı medyayı, yayın ve program akışını izler ve reklamın yapılacağı en elverişli yer ve zaman dilimini saptar.
Trafik Sorumlusu: Ajansa gelen bütün işleri izler. Her işi numaralandırır, sıraya koyar, dosyalar ve denetler. İşlerin hangi aşamada olduğu konusunda sanat yönetmenine bilgi verir.
Üretim Sorumlusu: Üretim teknolojisini iyi bilmek zorundadır. Trafik sorumlusu ile birlikte çalışarak, iş akışını denetler. Basımevleri, çekim stüdyoları ve üretim sırasında işbirliği yapılan yapım şirketleri ile ajans arasındaki koordinasyonu sağlar.
Endüstri Tasarımcısı: Üç boyutlu tanıtım malzemelerini hazırlar. Sergi, fuar, eğitim programları ve ürün ambalajları için tasarımlar yapar. Malzeme ve üretim teknolojisini iyi bilmeli, yaratıcı bir kişiliğe sahip olmalıdır.
Personel Birimi: Bu birim, ajans içinde hizmet içi eğitimi organize eder. İşe yeni başlayanlar için eğitim, kurs programları düzenler. Bu eğitimi firma bünyesinde verebileceği gibi dışarıda kursa gönderebilir .
All graphics and content are © All Rights Reserved - © 99-2007 Sakioglu