BASKI YAPILAN MALZEMELER
Baskı taşıyıcı malzemeler: Boyayı kabul eden ve onu üzerinde taşıyabilen, cisimlere "baskı taşıyıcı malzemeler" denir. Bu malzemeler genellikle kağıt, karton, mukavva olabileceği gibi, plastik folye, cam, seramik, metal, kumaş gibi çeşitli materyaller olabilir.
Kağıt: Hammaddesi odun, saman, paçavra gibi bitkisel maddeler olan, üzerine baskı yapılmaya elverişli tabakaya kağıt denir.
Kağıdın gramajı: 1 m2’nin gram olarak ağırlığı.
Kağıdın hamuru: Kağıdın yapılmadan evvelki son durumu.
Kağıdın suyu: Kağıdın Makinede dokunuş istikameti.
Rule kağıt: Bobin halinde sarılmış sonsuz kağıt
Birinci hamur kağıt: Selülozu çok, odunu azdır.
İkinci hamur kağıt: Odun miktarı ile selüloz miktarı birbirine yaklaşıktır.
Üçüncü hamur kağıt: Odun miktarı çok, selüloz miktarı azdır.
Kuşe kağıt: Yüzeyleri dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kaliteleri yükseltilen bu kağıtların her iki yüzü parlak olanlarına kuşe kağıdı denir.
Tabii kuşe: Tabii kuşede dolgu maddeleri, kağıt hamurunun içine karıştırıldığı için, yüzeysel dolgu maddeli kuşe kağıtlara oranla bunların beyazlıkları daha azdır.
Kromelüks (krome) kağıt: Bir yüzü dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kalitesi yükseltilen bu kağıtlara krome kağıt veya kromelüks adı verilir. Bu kağıtların bir yüzü parlak diğer yüzü mattır.
Bristol karton: Çok beyaz ve iyi kalite bir karton cinsidir. 1., 2., 3., kalitede cinsleri vardır. Bir yüzü yarı parlak diğer bir yüzü beyaz mattır.
Pelur kağıt: Çok hafif, çok ince kağıttır. Düz ve soğan pelur cinsleri mevcuttur.
Otokopi kağıtları: Diğer adı mikrokapsül sıvamalı kağıt olan otokopi kağıtları, kendinden kopyalı kağıtlar olarak bilinir. Kağıdın bir yüzüne gözle göremediğimiz, içi mürekkeple dolu mikro kapsüller sıvanır. Kağıdın diğer yüzüne sert bir cisimle bastırıldığında (kalem gibi) mikrokapsül patlar ve bir alttaki kağıt yüzeyine aynı görüntü geçer. Fatura, irsaliye gibi çok kopyalı işlerde kullanılır. CB, CFB, CF cinsleri mevcuttur.
Ozalit kağıtları: Kağıt veya aydınger orijinallerden resim ve proje çoğaltmaya yarayan yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kağıttır. Matbaalarda amonyak developerli olanları kullanılır. Yapılan montajların baskıdan önce müşteriye onay için ozalit maketleri kullanılır ve direk montajda kullanılır.
Aydınger kağıtları: Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, saydam özel bir kağıt cinsidir. Matbaalarda düşük tirajlı tire işlerin baskısında film yerine kullanılır. Dizgilerin ters emülsiyonlu olarak lazer printerlarda çıkış alınması yoluyla elde edilen aydınger çıktılar, doğrudan montajda kullanılır.
Papye kağıdı: İçinde herhangi bir dolgu maddesi olmayan emici yumuşak kağıt.
Kalender: Kağıt fabrikalarında kağıt ütüleme ve parlatma ünitesi veya makinesi.
Higrometre: Nem ölçü aleti.
Karton: Bitkisel selülozun mekanik veya kimyasal yollarla istiflendirilmesi veya atık kartonların yeniden liflendirilmesiyle elde edilen hamurlardan üretilen sert, dayanıklı ve kalın kağıt malzeme olarak tanımlanabilir.
Stifnis: Kartonun eğilmeye karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanan stifnis kutu üretiminde kullanılacak kartonun en önemli özelliğidir.
Metal: Daha çok ambalaj sanayinde kullanılan ve dayanıklılıkları uzun ömürlü olan sac, teneke vb. materyallerdir. Tabaka halinde basılırlar. Daha sonra şekillendirilirler. Üzerlerine renkli baskı yapılması için öncelikle beyaz emaye ile kaplanırlar, daha sonra baskıya alınırlar. Kola kutuları, konserve kutuları, diğer teneke (yağ, peynir, zeytin, pasta vb. ambalajlanmasında kullanılır.
Cam: Transfer baskı (laboratuar aletleri vb), tampon baskı ve serigrafi baskı da kullanılan baskı altı malzemesidir. Ambalajlamada cam kavanoz ya da şişe olarak karşımıza çıkıp, etiketli olarak kullanılabilirler.
Plastik: Enjeksiyon kalıplama yöntemiyle endüstriden gelen erimiş plastik yüksek basınçla kapalı ve soğutulan bir kalıp içine püskürtülür ve orada sertleştirilir. Arzu edilen şekli aldıktan sonra çıkartılır.
Plastik Filmler: Polietilen (PE), polipropilen (pp), polivenül klorür (PVC), poliamid., poliester gibi türleri olan plastik filmler ambalaj sanayinde; kimlik, kredi kartı vb. üretiminde yaygın olarak kullanılırlar. Vakumlu gıda sanayi, pet şişe sanayi, laminasyon teknolojisine dayalı kimlik kartı üreten sektörler plastik filmlerden yararlanılır.
Alüminyum folyo: Su buharı ve gazlara karşı en iyi bariyer malzemelerden birisidir.Tamamen zehirsizdir. Dünyada gıda maddeleri ile direkt temas etmesine izin verilen malzemedir. Alüminyum folyonun her iki tarafına baskı yapılabilir. Işığı iyi yansıtır. Bir tarafı mat ve diğer tarafı düzgün ve parlak olarak üretilir. Göz alıcı dizaynlar yaratabilmek için ters baskılı bir filme lamine edilebilir.
Ahşap: Serigrafi baskı ve tampon baskı tekniğinde baskı altı malzemesi olarak kullanılabilir.
Kumaş: Serigrafi baskının yaygın kullandığı baskı altı malzemelerden birisidir.
TEMEL KARTON ÖZELLİKLERİ
Su Yönü: Kartonu meydana getiren elyaflar, üretim sırasında sahife içinde şaşırtılmalarına rağmen üretim prosesi gereği yine de akış yönünde hizalanma eğilimindedirler. Bu eğilim, kartonun su yolunu oluşturur.Diğer bir deyişle, karton yapım aşamasındayken kağıt hamurunun suyu süzülüp, merdanelerden geçerken kağıt lifleri bir tarafa doğru yatar. Liflerin yattığı yöne kağıdın su yönü denir. Kağıdın su yönü baskı aşamasında makinenin kazan miline paralel olmalıdır. Karton ambalaj özellikle otomatik dolum makinelerinde doluma girecekse karton su yönünün büyük fonksiyonu vardır. Karton su yolunun yanlış olması durumunda ambalajın dış görünümünde yaylanmalar ortaya çıkabilir, ambalajın yan yüzeylerinde dirençsizlik oluşabilir.
Gramaj: Temel özellik olan gramaj, kartonun 1 m2sinin ağırlığıdır. Gramaj sahası bir karton makinesinin belirleyici özelliklerinden birisidir. Kartonun diğer bazı önemli özellikleri gramaja bağlı olarak değişim gösterirler. Baskı, kutu yapımı, dolum ve kullanımda gramajın fonksiyonu yoktur.
Kalınlık: Kalınlık, bir karton üreticisi için en önemli özelliktir. Çünkü kutuluk kartonun en önemli özelliği olan stifnis, kalınlığın bir fonksiyonudur ve stifnis değerinin artması öncelikle kalınlığın artmasına bağlıdır. Kalınlıktaki 1 misli artış, stifniste 5-8 misli bir artışa yol açabilmektedir. Dolayısıyla kutuluk karton üretiminde hedef, en düşük gramajda en yüksek kalınlığın alınmasıdır. Kalınlık, basılabilirlik ve işlenebilirlik için önemli bir özelliktir. Baskıda, pilyaj ve keskide sağlıklı bir çalışmanın olabilmesi için kalınlığın hem aynı tabakada, hem de balya içinde ard arda gelen tabakalarda homojen olması istenir.
Stifnis: Kartonun eğilmeye karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanan stifnis, kutuluk kartonun en önemli özelliğidir. İşte bu özellik bütün kutuluk karton üreticilerinin en iyisine ulaşmayı hedefledikleri bir kalite kriteridir.
Rutubet: Kartonun 105 °C sıcaklıkta kurutulmasıyla tespit edilir. Karton rutubeti, kartonun basılabilirlik, işlenebilirlik ve hatta kullanılabilirlik özelliklerini etkilemektedir. Karton, hidrofil bir malzemedir ve rutubeti kendisininkinden yüksek bir ortama girdiğinde rutubet almaya, tersi durumda ise rutubet vermeye eğilimlidir. Dolayısıyla öncelikle karton rutubeti, çevre rutubetiyle dengede olmalıdır. Eğer bu denge yoksa, kartonla çevre arasında rutubet dengeleninceye kadar rutubet alışverişi olmakta, bu da kartonda düz duruşu etkilemekte, onun basılabilirliğini ve işlenebilirliğini engelleyen ondülasyon ve kıvrılma sorunlarına yol açabilmektedir. Dolayısıyla kartonun depolanması, basılması ve işlenmesinin klimatize edilmiş, yani rutubeti karton rutubetiyle dengede bilinen mahallerde yapılması uygundur. Karton, rutubeti düştükçe gevşekleşir ve kırılganlığı artar. Bu da özellikle yüksek gramajlarda işlenebilirlik özelliğinden olan pilyaj yapılabilirliği, olumsuz yönde etkiler ve pilyajlardaki çatlama eğilimini arttırır. Karton rutubetinin fazla olması ise öncelikle stifnisi düşüreceği için, dolumda sorunlar yaratabilir, transport ve rafta kutular bozulabilir, kullanılabilirlik olumsuz yönde etkilenir. Diğer yandan, karton rutubetinin fazla olması basılabilirlik özelliğini de etkileyebilmektedir. Karton rutubetinin fazla olması, baskı mürekkebinin hem fiziksel, hem de kimyasal kurumasını geciktirdiğinden baskıda kuruma sorunlarına yol açabilir.
Yüzey pH değeri: Karton yüzeyinin pH değeri 4.5'in üzerinde olmalıdır. Yüzey pH değeri kartonun basılabilirlik özelliğini etkilemektedir. pH değerinin 4.5 altına düşmesi baskı mürekkebinin kuruma süresini uzatır. Arka verme sorununu arttırır. Baskı plakasının çabuk aşınmasına yol açar. pH değerinin çok yüksek olması, yeterli dayanıklılığı olmayan baskı mürekkeplerini bozar. Oksidatif kuruyan keten yağı ve benzerlerinin sabunlaşmasıyla Tack problemleri oluşur.
Cobb Değeri: Karton yüzeyinin suya karşı gösterdiği direncin veya suyu kabulünün bir ölçüsüdür. Veya diğer bir deyişle kartonun tutkallama derecesidir. Ve kartonun basılabilirlik ve işlenebilirlik özelliklerini inceler. Ofset baskı tekniğinde ana ilke olarak baskı mürekkebi yanında su kullanılır. Karton yüzeyinin mürekkep almayacak kısımlarına su tatbik edilir. Kullanılan bu su, karton yüzeyi tarafından kontrollü olarak alınmalıdır. Fazla alınması durumunda çeşitli baskı sorunlarına yo açabilir.
Tozlaşma: Baskı sırasında, çapak yaparak baskı kalitesinin bozulmasına, ayrıca kalıp ve kauçuğun yıkama sıklıklarının artmasına ve dolayısıyla da duruş sürelerinin artmasına yol açması sebebiyle kartondaki tozun mümkün olan en az miktarda olması istenmektedir.
Perdah: Perdah olarak isimlendirilen kartonun yüzey düzgünlüğü, kartonun basılabilirliğini etkilemekte ve perdah iyileştikçe yeterli örtücülük için gerekli baskı mürekkebi ihtiyacı azalmakta ve baskı kalitesi iyileşmekte, baskı parlaklığı artmaktadır.
All graphics and content are © All Rights Reserved - © 99-2007 Sakioglu